Hiztegia
e
edarki
edozetaráko
edúr-ur
egin
égon
egunalbáko
eguzki
ekúlondo
elizante
émen
enbidixa
éngrudo
enségida
épa!
epidemia
eráñuntxo
érdera
erdizpurdi
erkínddu
érloju
erostéille
erraméru
errébeska
errége
errekako txinbo
erreme
errendu
erréspetau
erréus
erriko taberna
erroméixa
errotári
-esa
eségi
eskarola
eskillára
eskóla-máixu
eskú-bonba
eskú-páiñolo, -u
eskú-zipillu
esne-sala
espígau
éstalpe
estímau
estudíante
etorpíde
etxé-bíttarte
etxeurren
éule
eún-píeza
euskáldun
euzki-gorde
ezebezítos
ezíbako
ezkil
ezpada
ezta baida
edarki
edozetaráko
edúr-ur
egin
égon
egunalbáko
eguzki
ekúlondo
elizante
émen
enbidixa
éngrudo
enségida
épa!
epidemia
eráñuntxo
érdera
erdizpurdi
erkínddu
érloju
erostéille
erraméru
errébeska
errége
errekako txinbo
erreme
errendu
erréspetau
erréus
erriko taberna
erroméixa
errotári
-esa
eségi
eskarola
eskillára
eskóla-máixu
eskú-bonba
eskú-páiñolo, -u
eskú-zipillu
esne-sala
espígau
éstalpe
estímau
estudíante
etorpíde
etxé-bíttarte
etxeurren
éule
eún-píeza
euskáldun
euzki-gorde
ezebezítos
ezíbako
ezkil
ezpada
ezta baida
1. ere. juntagailua. (Elosu) E, RE. Elosuarrek, eta baita Osintxutik Elosu alderako adin handiko baserritarrek E, RE edo ERE (gutxitan) diote. Bergarako beste lekuetan BE. Baiña artillia senduao askoz e. Gizonak e bai txabillan. Aniz./ Erderaz enekixan si tta no besteik eta. Gero ere ba... JJp./ Nik, ala re, kaleko ogixa gozua pentsatzen jatan orduan. JJp./ Eizalen da re e, bein san Juanak ezkeo e, bedar-ontzia egoten zan. JJp.
Ik. be.
eregi. (d). EREI. 1. eregi. da-du aditza. EREI. Ireki, zabaldu. Abrir. Nik ari aindduko banotsa: "eregidak au atiau". Baiña geo bestela geuk "zabaldu". Don. Gutxi erabilia. Sin. zabaldu. 2. eregi. da aditza. EREI. Zurari buruz, harien trinkotasuna eten, brintzatu. Alkortzia? Ba, dana sikatuta erei eitten da; alperrik galdu. Sebas.
erégitta. (d). adberbioa. Leher eginda. Jota eregitta aillegau nitzuan etxera. Gutxi erabilia.
3. eregi, eregixa. izena. (Eibar) "Desajuste. Bihargin txarren biharreri eregixak azkar billatzen jakuez." (SM).
erei.
eréiñ. (a). du aditza. ERÁIÑ, ERIÑ (OS.). Sembrar. Se dice cuando se hace a voleo. Sin embargo cuando se deposita la semilla en un agujero: sartu Akaberaik ezeukan garixan lanak, akaberaik ez. Eriñ, zimaurtu, jorratu, ebai, metatu
éreje, érejia. (d). adjektiboa. Ausarta, bragaua, ezergatik beldurtzen ez dena. Se usa para calificar a personas muy decididas y arriesgadas. Motorrian ibai gaiñetik baietz salto eiñ jokatu jok. Ereje utsa dok eta seguru saltatzen dabela.
eréjixak eiñ. (d). esapidea. Hacer herejías. Se dice cuando alguien realiza acciones admirables por su riesgo, arte o comicidad, como torear bién, hacer acrobacias con una bicicleta, efectuar jugadas imaginativas en el juego de la pelota, etc. Atzo Retegik jokatu juan partidua; erejixak ein jittuan, erejixak./ Zirkoko trapezista arek erejixak ein jittuan alanbre gaiñian.
erétxi. (c). du aditza. ERATXI. Pertsona bat, arbolatik gaztainak, etab. lurrera bota. Derribar una persona, varear castañas, etc. Abajar cualquier cosa por la fuerza. Ixilik ezpaago jota eretxi eingo aut./ Agiakin intxaurrak eresten dabill Antoni. Jetxiren faktitiboa dirudi. Gauza bat jaitsi, behera garraitu esanahiaz ere jaso dugu; honela dio Donatok Elkoro (Elorregi auzoa) aldeko mehatzez aritzerakoan: Bastante mineral on xamarra, baiña bideik pez, burdixan ekarri biar, da san Prudentziora eresten juen, Zerainpetik. Don. Oso gutxi entzuna testuinguru honetan. eretxita egon. esapidea. Oso nekatuta egon.
erídu. aditza. 1. eridu. (a). da-du aditza. Herir(se). Gerran eridu zeben. Ik. zaurittu. 2. eridu, eridua. (a). izena. Herido. Eriduak geure etxe aurretik eruaten zittuen kamilletan.
eríotza, eríotzia. (d). izena. Muerte. Il ein dda geixao. Baiña gero ba beste bati esaten jakonian: “Zer?” “Atzenian, eriotza luzia izen juan”. Don. Bergaran gutxi erabilia baina normaltasunez Oñati eta Leintzen.