Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
zestéro
zíar
zestéro, zesterúa. (c). izena. Saskigilea.   Cestero. Sin. otzaragin, zaregin.
zésto, zestúa. (a). izena. Esku-saskia.   Cesto. Artu zestua ta ekarri arrautzak. Izen generikoa da eta askorentzat bakarra. Ik. íjitto-zésto, kótzara, ótarra.
zestokára, zestokaría. (a). izena. Zestokada, saskikada, saskia bete gauza. Zestokara perretxikua ekarri dau.
zetáka, zetakía. (c). izena. Zikin-kostra, zikina lodituta.   Costra de suciedad. Ankak zetakia eindda zeuzkan, urtebetian garbittu barik zeuzkan da. ZETAKIA EINDDA, batik bat. Sin. tortíka.
zetáko. (c). adberbioa. Zergatik. Por qué. Zetako ez aiz lenao etorri?/ Zetako joan za kuartora?/ Eztakit zetako ez doten mendiko botaik ekarri. Adinekoek bakarrik. Ik. zegaittik, zetan.
zétan. 1. zetan. (a). adberbioa. Zertan.   En qué. Zetan zabitz?/ Zetan geratu zan gauzia? zétan ero ártan. (b). esapidea. ZETAN ARTAN. Zerbaitetan. Denporia pasau biarra daukau zetan ero artan. zetátik ero artátik. (c). (adierazkorra.) Zerbaitetik. Zetatik ero artatik bizi biakou. 2. zetan. (c). Zergatik.   Por qué. Eurixa asi dabenian zetan etzate etxera etorri?/ Etzeukan orregatik zetan asarretuik. Adinekoek erabilia. Ik. zetáko, zegaittik.
zetaráko. (a). adberbioa. Zertarako.   Para qué. Zetarako da traste au? Askotan ZETAKO esan ohi da ZETARAKOren ordez.Zetako dozu pote au?
zeterixa, zeterixia. izena. (Eibar) "Umeteria, haur talde handia. Erriko zeterixa guztia batu zan komedixara. Etim.: "xeheteria", ziurrenik. Sin. umeteríxa.
zéto-zéto. (d). adberbioa. Zehatz-mehatz.   Exacto, con exactitud. Arek ekixen zeto-zeto-zeto, ekixen orrek, e. Orrek danak ekixen. Hil. ZETO soilik ere bai. Nik sasoi baten e, kantapapela gaur erosi plazan da illebete orduko dana, jota zeto, buruz. Hil. Ez diogu besteri entzun. Etim.: "ziezto" (zehazto, zehazki) ala gaztelerazko "exacto"? Ik. ziezto.
zeu. (a). izenordaina. ZUren intentsiboa. Nai bozu zeuk eizu./ Ori zuk zeuk ein biarrekua da.
zeuek. (a). izenordaina. ZUEKen intentsiboa. Zeuek jakingozue zetan zabizten./ Ori zuek zeuek ikusi biozue.
zeuengandu. Ik. beregándu.
zeure. (a). izenlaguna. ZUREren intentsiboa.
zeuregandu. Ik. beregándu.
zézen, zezéna. (a). izena. Toro. Ik. zézentxo.
zezéndu. (c). aditza. Idiskotu, zezenak bihaea estali. "Zezenduta dao: está cubierta por el toro." (Izag Oñ). Sin. ixkotu.
zezén-pláza, zezén-plázia. (b). izena. Plaza de toros. Sin. korrída-pláza.
zezen-súzko, zezen-suzkúa. (c). izena. Suzko zezena.   Toro de fuego. Zezen-suzkuakin billurtu da. Sin. súzko-zézen.
zézentxo, zézentxua. (c). izena. Zezen txikia, jaietan eta jareiten dena. Gero egon zien zezentxuak pe bai; zezenak, aixkora-jokua, arri-jasotziak... Hil. zezentxo bat einda egon. (b). esapidea. Oso indartsu egon gazte bat. Zezentxo bat eindda dago zuen Mikel.
zezíña, zeziñía. (c). izena. Gatza emandako haragia; hemen ardiarena ia bakarrik.   Cecina, carne salada. Aintxiñan, besteik etxeuan da, makiña bat zeziña jandakuak gaittuk, ez gozo-gozua dalako baiña.