Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
okela-trontzo, okela-trontzua. (d). izena. OKELA-TRONPO. Okela zati handi borobila. Ik. tróntzo.
óker. 1. oker, okérra. (a). adjektiboa. Torcido, -a. Tornillo au okerra dago./ Sake okerra eitten dau pelotiak. Sin. biur. Ant. zuzen. 2. oker. (c). adberbioa. Torcido. Pareta au oker dago. ókerka. (c). adberbioa. Alde batera okerturik. Okerka-okerka, justuan aillegau zan ataira. 3. oker. (b). adberbioa. Gaizki.   Mal. Azkenian negoziua oker joan jakon./ Oker asten dana oker akabatzen da. okérrago. (b). adberbioa. Peor. Eztakitt ze dan okerrago, sikutia ala euri zakarra. ókerren, ókerrena. (c). adjektiboa. Txarrena.   Lo peor. Okerrena ezta ori, okerrena betiko asarretzia da. ókerrenera jota. (b). esapidea. En el peor de los casos. Okerrenera jota botatako dirua galdukou. okerréra jo zéozek. (c). esapidea. Txarrera egin. Evolucionar desfavorablemente. Gaixuak azkenengo egunetan okerrera jo dau. 4. oker, okérra. (b). adjektiboa. Bihurria.   Travieso, -a. Sin. biúrri, biur. Ant. formal, zintzo. diabrua baiño okerraua izan. esapidea. Oso okerra, bihurria izan. Diabrua baiño okerraua zan txikittan. 5. oker, okérra. (b). adjektiboa. Gaiztoa. Zela izan leike personia ain okerra. 6. oker, okérra. (c). izena. Kaltea.   Daño, perjuicio. Azkenengo izotzak oker aundixak eittu Naparruan./ Oker aundixak eitteitue otsuak ardittan. Sin. kálte, okerra euki. 7. oker, okérra. (c). izena. Ezbeharra.   Acción desgraciada, infortunio, accidente. Eskupetiakin errez eitten da okerra./ Okerren bat ezpadauke laster die emen. Sin. ezbíar. oker aundi barik. (c). esapidea. Ordurako edo sasoirako. Gu be amarretarako... oker aundi barik aillegauko giñustan, baiña ordurako entrada danak salduta jezian. "Asko konfunditu barik" zentzuan ere entzun daiteke: Oker aundi barik esango neukek ze pasau bia dan azkenian. okérrik ézpada. (c). esapidea. Ezustekorik gertatzen ez bada. Okerrik ezpada emen izango nok zortziretarako. 8. oker, okérra. (d). izena. Bihurrikeria.   Travesura. Gure mutiko onek okerra besteik eztauka. ókerrak eiñ. (b). esapidea. Gaiztakeriak egin. Hacer travesuras Gure txikixak okerrak eitten pasau dau goiz guztia. Gaiztokerixak eiñ esaten da antzeko zentzuarekin. 9. oker-oker eiñ. (c). aditza. Torcerse un objeto o una persona. Ori ezta ola; orretan oker zare. Sin. bíur-bíur eiñ. 10. oker egon. (b). esapidea. Estar confundido. Ori ezta ola; orretan oker zare. Ant. zúzen egon.
10. oker egon. (b). esapidea. Estar confundido. Ori ezta ola; orretan oker zare. Ant. zúzen egon.
okerréko, okerrekúa. (b). adjektiboa. Confundido, -a, errado, -a. Gauzia konpontzeko, okerreko bidia artu dau./ Okerreko atia jo giñuan.
okérruna, -e, okérrunia. (c). izena. Oker dagoen unea.   Torcimiento, curva. Errekiak okerrunia eitten daben lekuan jausi zan kotxia.
okértu. 1. okertu. (a). da-du aditza. Torcer(se). Erruberia okertu jako bizikletiai. 2. okertu. (b). da aditza. Volverse travieso o pícaro. Len formala zan baiña asko okertu da aspaldixan. 3. okertu. aditza. Ik. biurrittu, biurtu.
© Arturo Elosegi
ókill, okílla. (c). izena. picus viridis. Pájaro carpintero. Okillak piku luze ta zorrotza eukitzen dau.
© Joxerra Aihartza
© Ezezaguna
okil txiki, okil txikixa. (d). izena. sitta europea, sendrocopos minor, jinx torquilla.. Sitta europea. Trepador. Dendrocopos minor. Pico menor. Jinx torquilla. Torcecuellos. Hiru hegazti hauek izen bera dute Bergaran. (Sarasua.).
okollo, okollue. izena. (Aramaio) Baserrian, eskaratz ondoko gelatxo bat.
ókotz, okótza. (a). izena. KOKOTZ. Barbilla, mentón. Garbittuizu okotza, arrautzia daukazu ta. KOKOTZ ere entzun daiteke inoiz. okotzéraiñoko tripía. (c). esapidea. Tripa handia. Haurdunaldikoagatik batik bat. Okotzeraiñoko tripiakin, da artian souan atxurran.
okotz-zulo, okotz-zulua. (c). Okotzean irteten den zuloa.   Hoyuelo.
okozbíko, okozbikúa. (d). izena. Okozpea loditzen denean zenbaiti irteten zaion bigarren okotza.   Doble barbilla. Mekauben, orrek dauka okozbikua./ Okozbiko galanta azi jako.
ókozpe, ókozpia. (c). izena. Papada. Kantuan ziarduen kanoniguak okozpe guri-gurixakin.
ókozpeko, ókozpekua. (c). izena. Okotz azpiko zartada.   Golpe bajo la mandíbula. Okozpeko bat emungostat deskidatzen baaiz.