Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
eskábola
éskatz
eskabolia
© Jaione Isazelaia
eskábola, eskábolia. (c). izena. . ESKAROLA. Lactuca serriola. Escarola. Gaur egun ESKAROLA gehiago entzuten da.
éskaillu, -o, éskaillua. (a). izena. Errekako arraintxoa.   Bermejuela. Len eskaillu ugari zan gure erreketan. Litroka kontatzen dira. Ik. eskáldarro.
eskáldarro, eskáldarrua. (c). izena. (Eibar) Eskailu handia.   Bermejuela mayor. Eskaldarrua eskaillua baiño aundixagua baiña loiñia baiño txikixagua. (Etxba Eib) Ik. éskaillu, -o.
eskále, eskalía. (c). izena. ESKEKO. Mendigo. Eskeko esanagoa da.
eskama, eskamia. (a). izena. Ezkata.   Escama. Bixiguari eskamia kentzen ziarduala ebagixa eiñ eban. (Etxba Eib)
eskándalu, eskándalua. (c). izena. Zaratots handia.   Estrépito, bulla. Aldamenekuak egundoko eskandalua erabili zeben./ Bart demandan ein ddabe tabernarixak eta serenuak. Arek etara dabe eskandalua.
eskapáda, eskapadía. (b). izena. Escapada; se dice del salvarse de un peligro. Mutiko orrek ein ddau eskapadia autobusakin./ Eskapada ederra ein giñuan kazari aren tirua ondotik pasau jakunian.
eskape, eskapeie. izena. (Leintz) Ataria. Sin. atarte.
eskapúllau. (d). aditza. Perder la virginidad el hombre, "descapullar". Gizonai be ola esango jako. Gizon au oinddio bustitzeke jak, au sekula aprobatzeke jak, au oinddio eskapullatzeke jak. Je, je, ori be esan oi da. Don.
eskárabajo, eskárabajua. (b). Escarabajo de la patata. Sin. patata-koko (Eib.).
eskárbill, eskarbílla. (c). izena. Burdina-meha urtutakoan geratzen den hondakina.   Escoria. Lenao Altos Hornostik ekartze zan eskarbilla bidegintzarako. Sin. eskoría.
eskarméntau. (a). da-du aditza. Escarmentar(se). Ondo eskarmentauta dago eranakin. Azen.: eskármentau ere bai.
eskármentu, eskármentua. (b). izena. Escarmiento. Tontoarro kuadrilla orri eskarmentu bat komeni jako.
eskarola. Ik. eskábola.
éskas. ESKAX. Orain ESKAX gehiago. 1. eskas, eskax. (b). adberbioa. Escasamente, apenas. Bi urte eskas pasau die akzidentia izan ziñuanetik./ Amar milla duro eskas irabazteittu. 2. eskas, eskasa. (b). adberbioa. ESKAX. Gaizki.   Mal. Reala bastante eskas dabill./ Zuen mutikua eskas samar ikusten dot aspaldixan./ Dirutik eskas nabill. 3. eskas, eskasa. (b). adjektiboa. ESKAX. Txarra, kaskarra.   Malo, deficiente, de mala calidad. Telebisiñoko programa geixenak eskasak die./ Afari eskaxa jan giñuan./ Eskastzat jotzen dabe emengo izkuntzia. JJp.
eskasidáde, eskasidadía. (c). izena. ESKAXIDADE. Gabezia.   Escasez Sasoi aretan tabako eskasidadia zeuan da erretzeilliak ortuan ereitte zeben./ Gerra ostian egundoko eskasidadia egon zan. Diru eskasidade, ogi eskasidade... zerbaiten urritasun aroa.
eskástu. (c). da-du aditza. ESKAXTU. Gauza batek edo pertsona batek itxura edo kalitatea galdu.   Volverse deficiente una cosecha, una planta, etc.; desmejorar mucho una persona, animal o cosa. Parrandiai laga zotsanetik ziero eskastuta dago./ Jertsia ainbeste pagau ta zeiñek pentsau biar illabete orduko eskastuko zanik. Eguraldiarekin du ad. Atsaldian asko eskastu dau egualdixa. Ik. ezebéztu.
1. eskátu. 1. eskatu. (a). du aditza. Pedir. 2. eskatu. (c). dio aditza. (eufemismoa.) Proposamen "desonestoak" egin. Solicitar sexualmente. Neskak etxuek emoten eskatu ezian. Eskatu soilik esan ohi da edo narrua eskatu, segun eta fin edo gordin mintzatzen den. Ik. narrúa emon, narrúa eskatu, emon.
2. eskátu. (a). da-du aditza. Askatu.   Dejar en libertad, soltar. Txalak, gabaz eskatu ta pentsu guztia jan zeban./ Presuak eskatzeko ordua da. Ik. jaraiñ. prakak eskatu. Komunera joan. Ik. zintturóia eskátu.
eskátu-eskíñi, eskátu-eskíñixa. (d). izena. Salerosketa tirabira, tratua, erregateoa.   Regateo. Lit.: "oferta y demanda". Eskatu-eskiñixa esaten da; eskatu al dan dana, eta tratuai eutsi al dana. Don.