Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
txorímalo. komentario 1 1. txorímalo, txorímalua. (b). izena. Espantapájaros. Txorimaluan galtzarpian apixia ein ddabe txorixak. 2. txorimalo, txorimalua. (a). izena. (Oñati) Herriko jaietan zerri-puxika batekin haurrak jotzen ibili ohi den buruhandia. Cabezudo Sasue batian Oñatiko umeek ondorengo hau kantatzen dute txorimaloak xaxatzeko: «Txorimalo, katamalo, tirikititi, taukiri, zeiñiri, txorimaluari!». 3. txorímalo, txorímalua. (d). izena. "Máscara de carnaval." (Izag Oñ). 4. txorímalo, txorímalua. (b). adjektiboa. Bobo. Abogaua izan arren txorimalua galanta./ Ixilik egon ari txorimaluoi alakuoi.
txori-opil. Ik. opill, txori.
txorípito, txorípitua. (c). adjektiboa. TOROPITTO, TXOROPITO. Kaskarina, txorimaloa, tontoarroa.   Bobo, casquivano. Buru gutxi eta arro samarra danai esaten jako txoripitua.
txori-ságar, txori sagárra. (d). izena. Baso-sagarra, txoriek jan ohi dutena.   Manzano silvestre.
txorí-tránpa, txorí-tránpia. (c). izena. Cepo para pájaros. Ik. zépo.
txori-tximillo. Ik. okán txímillo.
txorixero. Ik. pipar-txorixéro.
txórixo, txórixua. (a). izena. Chorizo.
txorokil, txorokilla. izena. (Eibar) "Garandutako artaburua. Txorokillekin su aundixaua egin genduan soluan. Sin. artákaskara.
txoronpio. Ik. Txóonpio.
txórro.
txorrua
© Jaione Isazelaia
1. txórro, txórrua. (a). izena. Grifo. Txorrua zabalik laga dozu. 2. txórro, txórrua. (b). izena. Ur-emana.   Chorro, cantidad de agua que emana por ej. de un grifo o un caño. Egundoko txorrua dauka Lezango itturrixak.
astuak txorrokixa jaten
© Jaione Isazelaia
txorroki, txorrokixe. izena. (Leintz) Arte-orria, neguan beste jakirik ez zenean ardiei ematen zitzaiena. Ik. orróillo.
txorrómorroka. (a). Haur jolas ezaguna. Bixkarreko galantak artzen die txorromorroka. Txorro, morro, piko, tallo (edo kallo), ké esaten da kontatzerakoan. AMA du izena ilararen aurrean zutik dagoenak.
txorrostára. 1. txorrostara, txorrostaría. (c). izena. Chorrito de líquido, de bebida, generalmente. Kafia pattar txorrostara batekin gustatzen jat. 2. txorrostara, txorrostaría. (c). izena. Txori-txioa.   Gorjeo de pájaro. Zozo txorrostarak entzun jittuat sagastixan.
txorrotx. Ik. zorrotz.
txorta. 1. txorta, txortía. (c). izena. Narruta, narrutan egitea. Ari be gustatzen jakok pa txortia. Ondorengo formetan ia beti. txórtan eiñ. (b). du aditza. Larrutan egin.   Hacer el amor, follar. Gaur enajoiak etxera txortan ein barik. Azen.: txortán ere bai. Sin. narrútan eiñ, txortía jo, narrúa jo, jo. txortía emon. (d). dio aditza. (lagunartekoa.) Emakumeak gizonari larrutan "utzi" edo. Harkoia oso. Kriston morreua bai, baina itxuria etxotsan txortia emon./ Ik segi or; orrek txortia emuten bosk ez aiz makala. Ik. txortía jo. txortía jo. (b). dio-du aditza. Larrua jo. Behiñ an dagon ari jo najotsan txortia. Basto samar jotzen du askoren belarrira. Sin. narrútan eiñ, txórtan eiñ, narrúa jo, jo. 2. txorta, txortía. (b). Ik. sórta.
txortabar. 1. txortabar, txortabarra. (c). izena. (Eibar) Abar-sorta. Sin. abar-sórta. 2. txortabar, txortabarra. (d). (Eibar) Antzinako tabakorri klase bat. Oillo-saldia edo dalako orrek eztarri guztia pikatzen jok, orrek aintziñako txortabarrak baiño txarraguak dittuk. (SM Zirik).
txortalári, txortalaríxa. (c). izena. Narru-jolea.   Follador,-a. Ori txortalari fiña izangok. Sin. narru-jotéille, narrutalári.
txortáldi, txortaldíxa. (b). izena. Narruta saioa.   Sesión de hacer el amor. Bazkalostian txortaldi bat pe eztok txarra izeten./ Bi gaztek, geure begixen aurrian, arek ein juen txortaldixa. Sin. narrutáldi.